Dün gerçekleştirilen araç muayene hizmetlerinin 20 yıllığına özelleştirilmesine yönelik ihale, Türkiye’nin ulaşım ve güvenlik standartlarını yeniden şekillendirmek için önemli bir adım oldu. 2027 yılında başlayacak yeni dönem için randevu sisteminin kurulması ve muayene süreçlerine dair taleplerin karşılanması amacıyla ücretsiz bir çağrı merkezi oluşturulması gerekliliği öne çıkmaktadır.
Türkiye’deki araç muayene hizmetleri, 20 Aralık 2004 tarihinde yapılan bir ihale ile kuzey ve güney olarak iki bölgeye ayrılarak özelleştirilmişti. İlgili imtiyaz sözleşmeleri, 15 Ağustos 2007 tarihinde yatırımcılarla imzalanmıştı. Ancak bu sözleşmelerin süresi 14 Ağustos 2027’de sona erecek. Mevcut sözleşmelerin sona ermesiyle birlikte, kamu hizmetinin kesintisiz bir şekilde devam etmesi için 2027-2047 döneminde araç muayene istasyonlarının yapımı, bakımı ve işletilmesine yönelik özelleştirme süreci başlatılmıştır.
Yeni İhalelerin Tamamlanması ve Sözleşme İmzaları
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen ihale sonucunda, 20 yıllık imtiyaz hakkı bedeli olarak MOI Ortak Girişim Grubu (Met-Gün İnşaat Taahhüt ve Ticaret AŞ-Itversia Gestion S.L.-Opus Group AB-VTV Norte SA) 1. bölge için 830 milyon dolar, 2. bölge için ise 890 milyon dolar teklif vermiştir. Toplamda 1 milyar 720 milyon dolarlık bir teklif alınmıştır. Tekliflerin teknik olarak uygun bulunmasının ardından, Rekabet Kurulu, Cumhurbaşkanı kararları ve Danıştay görüşü alınarak imtiyaz sözleşmeleri imzalanacaktır.
Alıcı firma, özelleştirme bedeli dışında mevcut uygulama çerçevesinde tahsil edeceği muayene ücretlerinden ilgili mevzuat gereği belirli bir oranda kamu payı ödemesi gerçekleştirecektir. Mevzuat doğrultusunda, 20 yıllık imtiyaz döneminde muayene ücretlerinin ilk üç yılı için yüzde 30’u, sonraki 7 yıl için yüzde 40’ı ve son 10 yıl için de yüzde 50’si kamu payı olarak Hazine’ye aktarılacaktır.
Avrupa Birliği Standartlarında Muayene Hizmetleri
Araç muayene istasyonlarına yapılacak yatırımlarla, muayene hizmetleri kamu bütçesine yük getirmeden özel sektör aracılığıyla sunulacaktır. İhale şartnamesine göre, 15 Ağustos 2027’de başlayacak yeni imtiyaz dönemi kapsamında, 1. bölgede 125, 2. bölgede ise 124 olmak üzere toplamda 249 sabit istasyon kurulması planlanmaktadır. Bunun yanı sıra, 1. bölgede 47 ve 2. bölgede 46 olmak üzere toplam 93 seyyar istasyon da hizmete girecektir. Bu istasyonlar, trafiğe tescilli motorlu ve motorsuz araçların muayenelerini Avrupa Birliği standartlarında gerçekleştirecektir.
İşletici firmalar, araç muayene istasyonlarının inşası ve gerekli makine-ekipman yatırımları için yükümlü olacaktır. Türkiye’de büyük bir kısmı otomobillerden oluşan yaklaşık 31 milyon 300 bin araç bulunmaktadır; dolayısıyla, işletici, 20 yıllık süreçte artan araç sayısına paralel olarak yeni istasyonlar açma fırsatına sahip olacaktır.
Muayene hizmetleri için ödemelerin kredi kartı veya günün teknolojik şartlarına uygun diğer tahsilat yöntemleriyle yapılması durumunda, komisyon gibi masraflar vatandaşlara yansıtılmayacaktır. Ayrıca, istasyonlarda elektrikli araç şarj istasyonları, ATM’ler ve kafeterya gibi hizmetler sunularak, vatandaşların ihtiyaçları karşılanacaktır. Araç muayeneye getiren kişilerin randevu talepleri ve muayene işlemlerine ilişkin şikayetleri için ücretsiz bir çağrı merkezi de kurulacaktır.
