Türkiye Ekonomisinde İmalat Sektöründe Daralma ve İstihdamı Etkileyen Göstergeler

Türkiye Ekonomisinde İmalat Göstergeleri ve Daralma Sinyalleri

Türkiye ekonomisinde imalat göstergelerinde daralma sinyalleri Eylül ayında da devam etmektedir. İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan satın alma yöneticileri endeksi (PMI) 44,3 değerini alarak, bir önceki ay kaydedilen 47,8’lik seviyeden önemli bir düşüş göstermiştir. Eylül ayı itibarıyla anket katılımcılarının talep zayıflığına ilişkin geri dönüşleri dikkat çekici bir şekilde artmıştır.

Söz konusu talep zayıflığı, yeni siparişlerde son dört buçuk yılın en sert düşüşünü tetiklemiştir. Yeni ihracat siparişlerindeki yavaşlama, dış talepteki durgunluğa işaret ederken, yeni siparişlerin zayıf seyri üretim üzerinde de olumsuz etkiler yaratmıştır. Üretim, üst üste altı ay boyunca düşüş kaydetmiş ve bu daralma, Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşmiştir.

Siparişlerde Yavaşlama Devam Ediyor

Türkiye Sektörel PMI raporu, Eylül ayında yeni siparişler ve üretim gereksinimlerindeki zayıflığa bağlı olarak imalatçıların istihdamda azalma yaşadığını göstermektedir. Kasım 2018’den bu yana ilk kez, takip edilen sektörlerin tamamında istihdam hacmi daralmıştır. Fiyatlar genel olarak artış eğilimini sürdürse de, girdi talebindeki durgunluk nedeniyle sektörlerin çoğunda tedarik zincirlerinde iyileşme gözlemlenmiştir.

Eylül ayında, takip edilen on sektörün tamamında üst üste üçüncü ay yeni siparişlerde yavaşlama kaydedilmiştir. En belirgin ivme kaybı giyim ve deri ürünlerinde görülürken, en hafif yavaşlama gıda ürünlerinde gerçekleşmiştir. Dış talep açısından nispeten olumlu bir görünüm ortaya çıkmış ve başta gıda ürünleri olmak üzere üç sektörde artış kaydedilmiştir. Ancak, imalat sektörü yavaşlamasının üçüncü çeyrek sonları itibarıyla daha da derinleştiği PMI verileriyle belgelendi. Birçok firma, talepteki zayıflık ve yeni sipariş alma konusundaki sıkıntılar nedeniyle üretim, istihdam ve satın alma faaliyetlerinde azalma yaşadığını bildirmiştir.

Enflasyonist baskıların önceki dönemlerdeki kadar şiddetli olmamasına rağmen, fiyatlarda hâlâ belirgin düzeylerde artışlar gözlemlenmekte ve bu durum talep ortamının iyileşmesi açısından destekleyici olmamaktadır. S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, bu durumu şu şekilde değerlendirmiştir: “Takip edilen 10 sektörde istihdam geriledi.”

İstihdam ve Üretimdeki Düşüş

Toplam yeni siparişlerdeki tabloyla uyumlu olarak, üretimde de genel bir düşüş yaşanmıştır. En sert daralma, makine ve metal ürünleri sektöründe gözlemlenmiştir. Üretimdeki gerilemeye rağmen, yeni sipariş girişlerindeki durgunluk, birikmiş işlerdeki genel azalma eğiliminin sürmesine yol açmıştır. İmalatçılar, düşük iş yüklerine bağlı olarak Eylül ayında istihdam hacmini daraltmıştır. Yaklaşık altı yıldır ilk kez, takip edilen on sektörde de istihdam gerileme kaydetmiştir. İstihdamda en belirgin azalış, tekstil sektöründe gerçekleşmiştir.

Satın alma faaliyetlerinde de yaygın bir zayıflama gözlemlenmiştir. Girdilere yönelik talebin genel olarak durgun seyretmesi, Eylül’de tedarik zincirleri üzerindeki baskıyı bir miktar hafifletti. Sonuç olarak, birçok sektörde tedarikçilerin teslimat süreleri kısalmıştır. Tedarikçi performansında en belirgin iyileşme, teslim sürelerinin anket tarihindeki en yüksek oranda azaldığı ağaç ve kağıt ürünlerinde gerçekleşmiştir.

Girdi maliyetleri, on sektörün tamamında belirgin şekilde artmıştır. En yüksek oranlı artış kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe görülürken, en zayıf artış ana metallerde kaydedilmiştir. Girdi maliyetlerindeki yükseliş nedeniyle, tüm sektörlerde firmalar nihai ürün fiyatlarını artırmak zorunda kalmıştır. Elektrikli ve elektronik ürünlerde nihai ürün fiyatları enflasyonu belirgin bir şekilde hızlanarak son yedi ayın en yüksek düzeyine ulaşmıştır. Tekstil sektöründe ise artış oldukça ılımlı seyretti.